07.09 - 13.09

Kalendarium historyczne, główne wydarzenia z kraju i ze świata:

Wiecie kto był pierwszym niekomunistycznym premierem w Polsce? Dlaczego oryginalna taśma klejąca nazywana jest szkotem? Jeśli chcecie poznać odpowiedzi na te i inne pytania, zobaczcie dzisiejszy odcinek. Jest on poświęcony wydarzeniom z okresu od 7 do 13 września.

Wydarzenia z Polski: 

7 września 1967 roku na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Katowicach i Chorzowie uruchomiono kolejkę linową Elka. Przejazd trasą Elki o długości sześciu kilometrów zajmował około godziny. Po drodze można było zobaczyć między innymi Śląskie Wesołe Miasteczko, zoo oraz poobserwować piękno Parku. Jej budowa trwała równo dwa lata. Została zaprojektowana przez Krakowskie Biuro Projektów Budownictwa Przemysłowego. Inauguracja tej niebywałej, pierwszej w Europie tego typu atrakcji, przyciągnęła rzeszę zaciekawionych mieszkańców. Oprócz nich w otwarciu uczestniczyły ówczesne władze: I Sekretarz KW PZPR w Katowicach – Edward Gierek, niezwykle zasłużony twórca Parku gen. Jerzy Ziętek oraz dyrektor Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku – Julian Koba. Skąd nazwa „Elka”? Spekulowano, że od imienia, jednak tak naprawdę nazwa została zaczerpnięta od pierwszych liter wyrazów „Elektryczne Linie Kolejowe”. Dobrym przykładem na to, jakie wzbudzała emocje mogą być incydenty, które już na stałe wpisały się w historię Parku. W tym okresie kolejka była czynna aż do trzeciej w nocy, a jej trasę oświetlało tysiące ozdobnych lampek. Obsługa miała wówczas problem z zamknięciem kolejki, ponieważ pasażerowie zachwyceni niepowtarzalnym klimatem nie chcieli opuszczać linowych krzesełek. Do akcji wielokrotnie musiały wkraczać Służby Bezpieczeństwa. Elka została zamknięta w 2007 roku, a jej odbudowa rozpoczęła się 5 lat później. Jej ponowne otwarcie, ale tylko na odcinku Śląskie Wesołe Miasteczko - Stadion Śląski odbyło się 8 września 2013 roku. Obecnie kolejka wykorzystuje gondole i kanapy.
12 września 1989 roku sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej udzielił wotum zaufania rządowi Tadeusza Mazowieckiego, pierwszego niekomunistycznego premiera w powojennej historii Polski. Stanowisko premiera było zwieńczeniem jego wieloletniej działalności opozycyjnej w czasach PRL. Mazowiecki był tym, który w sierpniu 1980 roku stanął na czele komisji ekspertów przy prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Był najważniejszym z doradców Lecha Wałęsy. Do historii przeszło jego expose, wygłoszone w 1989 roku, w czasie którego zasłabł. Po powrocie na sejmową mównicę stwierdził, że na chwilę znalazł się w takim stanie jak polska gospodarka. Jego rząd wprowadził kosztowny społecznie tzw. plan Balcerowicza, który miał przeprowadzić gospodarkę Polski od systemu komunistycznego do rynkowego.


Wydarzenia ze świata: 

8 września 1930 roku kompania 3M wprowadziła do sprzedaży przezroczystą taśmę klejącą. Pierwowzorem biurowej taśmy klejącej była taśma używana od 1925 roku w warsztatach  samochodowych do zabezpieczania malowanych aut. Jej pomysłodawcą był amerykański wynalazca Dick Drew z przedsiębiorstwa 3M. Pierwotnie klej umieszczano jedynie na jej brzegach, co uznane zostało za przejaw skąpstwa firmy i do taśmy przylgnęła nazwa „szkocka”, dla pejoratywnego określenia oszczędnego producenta. Ze względu na ten fakt firma 3M zaczęła na opakowaniach swojej taśmy umieszczać szkocką kratę, a nazwa Scotch została przez nich zastrzeżona i jest znakiem towarowym należącym do tej spółki. W 2008 roku w czasopiśmie Nature ukazała się publikacja informująca, że standardowa taśma klejąca rozwijana w próżni jest wydajnym źródłem promieniowania rentgenowskiego. Promieniowanie z taśmy jest wystarczająco silne do wykonania zdjęcia rentgenowskiego. 11 września 2001 roku o godzinie 8:46 rano roku świat wstrzymał oddech. To właśnie tego dnia miał miejsce największy zamach terrorystyczny w dotychczasowej historii Ameryki i świata. Dokonało go 19 porywaczy z organizacji Al-Ka’ida dowodzonej przez Osamę bin Ladena, którzy kupili bilety na 4 loty krajowe amerykańskich linii lotniczych. Po przejęciu kontroli nad samolotami skierowali je na znane obiekty na terenie USA. Dwa spośród porwanych samolotów rozbiły się o bliźniacze wieże World Trade Center w Nowym Jorku, trzeci zniszczył część Pentagonu. Ostatni, opóźniony samolot United Airlines 93 nie dotarł do celu – rozbił się na polach Pensylwanii ok. 15 min. lotu od Waszyngtonu. Przypuszcza się, że miał uderzyć w Biały Dom lub Kapitol, choć nie są to potwierdzone informacje. Maszyna nie doleciała do celu, gdyż pasażerowie, którzy dowiedzieli się o losie innych samolotów, zaatakowali porywaczy i doprowadzili do katastrofy samolotu na bezludnym terenie. Winą za zamachy obarczono organizację Al-Ka’ida dowodzoną przez Osamę bin Ladena. Ustalono ostatecznie, iż łącznie, w wyniku czterech zamierzonych katastrof lotniczych, w zamachu zginęły 2973 osoby, w tym sześciu Polaków, nie licząc 19 porywaczy i 26 osób nadal oficjalnie uznawanych za zaginione. Na koniec znani urodzeni w tygodniu od 7 do 13 września: 12 września 1944 roku urodził się Barry White - amerykański piosenkarz, producent muzyczny i twórca tekstów piosenek. Zdobył niezwykłą sławę, a jego płyty biły rekordy popularności na całym świecie, aż 106 razy zdobywały tytuł złotego, a 41 - platynowego albumu, ponadto 20 jego singli osiągnęło status złotego, a 10 platynowego.